Bạn có biết rằng một số loại giun sán có thể tồn tại dai dẳng trong cơ thể người từ 5 đến 10 năm, thậm chí lâu hơn mà không gây ra triệu chứng rõ ràng? Đây không chỉ là một vấn đề vệ sinh mà còn là mối đe dọa sức khỏe nghiêm trọng, âm thầm rút cạn năng lượng và gây tổn thương nội tạng. Giun sán là những "kẻ hút máu thầm lặng" có thể gây ra những hậu quả khôn lường nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

1. Cơ chế gây hại và mức độ nguy hiểm của giun sán

Giun sán ký sinh trong cơ thể người sẽ hút chất dinh dưỡng, máu và gây tổn thương trực tiếp hoặc gián tiếp đến các cơ quan nội tạng. Theo các nghiên cứu từ Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương và nhiều tổ chức y tế uy tín trên thế giới, giun sán có thể gây ra hàng loạt vấn đề sức khỏe:
- Thiếu máu mạn tính: Đặc biệt là các loại giun móc. Chúng bám vào thành ruột, hút máu liên tục, dẫn đến thiếu máu kéo dài, biểu hiện bằng da xanh xao, niêm mạc nhợt nhạt, mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt. Tình trạng này đặc biệt nguy hiểm ở trẻ em và phụ nữ mang thai.
- Suy dinh dưỡng và chậm phát triển: Giun sán cạnh tranh chất dinh dưỡng với cơ thể, làm giảm khả năng hấp thu vitamin và khoáng chất cần thiết. Trẻ em bị nhiễm giun sán thường biếng ăn, chậm lớn, suy dinh dưỡng, ảnh hưởng đến thể chất và trí tuệ.
- Tổn thương cơ quan nội tạng: Tùy thuộc vào loại giun sán mà các cơ quan khác nhau có thể bị ảnh hưởng: Gan và đường mật: Sán lá gan nhỏ, sán lá gan lớn có thể gây viêm đường mật, xơ gan, áp xe gan, thậm chí ung thư biểu mô đường mật; Phổi: Ấu trùng giun đũa, sán lá phổi có thể di chuyển lên phổi gây ho, khó thở, viêm phổi; Não bộ và hệ thần kinh: Một số loại ấu trùng như ấu trùng sán lợn (cysticercosis), ấu trùng giun đũa chó mèo (toxocariasis) có thể di chuyển lên não gây đau đầu, co giật, liệt, hoặc các rối loạn thần kinh khác; Mắt: Ấu trùng giun đũa chó mèo có thể gây tổn thương thị lực, viêm màng bồ đào, thậm chí mù lòa; Đường tiêu hóa: Gây đau bụng, tiêu chảy, táo bón, buồn nôn, nôn mửa, tắc ruột do giun đũa; Gây dị ứng và rối loạn miễn dịch: Các sản phẩm trao đổi chất của giun sán có thể gây ra phản ứng dị ứng như mẩn ngứa, nổi mề đay, hen suyễn. Nhiễm ký sinh trùng kéo dài cũng làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ mắc các bệnh nhiễm trùng khác.

2. Tại sao việc phát hiện giun sán lại khó khăn?

Sự nguy hiểm của nhiễm giun sán còn nằm ở tính chất âm thầm của chúng:
- Triệu chứng không đặc hiệu: Trong giai đoạn đầu hoặc khi nhiễm nhẹ, giun sán thường không gây ra triệu chứng rõ ràng. Các biểu hiện như mệt mỏi, chán ăn, đau bụng âm ỉ, ngứa hậu môn (giun kim), tiêu chảy thất thường, nổi mẩn ngứa… rất dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường khác như rối loạn tiêu hóa, dị ứng thông thường, thiếu máu thông thường.
- Giai đoạn ủ bệnh kéo dài: Một số loại ký sinh trùng có thời gian ủ bệnh rất dài trước khi biểu hiện triệu chứng nặng. Điều này khiến người bệnh chủ quan, không đi khám sớm, tạo điều kiện cho giun sán phát triển và gây tổn thương nghiêm trọng.

3. Các loại giun sán "sống dai" thường gặp ở Việt Nam:

- Giun móc (Ancylostoma duodenale và Necator americanus): Sống 5-7 năm trong ruột non, gây mất máu mạn tính nghiêm trọng. Lây nhiễm qua da khi tiếp xúc với đất bị ô nhiễm.
- Sán dây (Taenia saginata - sán dây bò, Taenia solium - sán dây lợn): Sán dây trưởng thành có thể sống tới 10 năm trong ruột non. Đặc biệt sán dây lợn còn có thể gây bệnh ấu trùng sán lợn ở não, cơ, mắt, rất nguy hiểm.
- Sán lá gan nhỏ (Clonorchis sinensis và Opisthorchis viverrini): Sống trong đường mật và gan, có thể tồn tại hàng chục năm. Gây viêm đường mật, sỏi đường mật, xơ gan và là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ung thư biểu mô đường mật ở vùng dịch tễ.
- Giun đũa chó/mèo (Toxocara canis/cati): Ấu trùng không phát triển thành giun trưởng thành ở người nhưng có thể di chuyển và ký sinh ở nhiều cơ quan như mắt, gan, phổi, não, gây ra các triệu chứng nghiêm trọng tùy vị trí ký sinh.
- Sán lá phổi (Paragonimus westermani): Sống trong phổi, gây ho kéo dài, đau ngực, khạc đờm lẫn máu, dễ nhầm với bệnh lao. Có thể sống tới 20 năm.
- Giun đũa (Ascaris lumbricoides): Loại giun ký sinh đường ruột phổ biến nhất, có thể sống 1-2 năm. Gây tắc ruột, suy dinh dưỡng.

4. Làm sao để biết mình có nhiễm giun sán không và cách phòng ngừa?

Không thể tự chẩn đoán nhiễm giun sán qua các triệu chứng thông thường. Cách duy nhất để phát hiện chính xác là thực hiện các xét nghiệm chuyên biệt về ký sinh trùng tại các cơ sở y tế uy tín.
Đừng chủ quan chờ đợi đến khi cơ thể xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng như mệt mỏi kéo dài, gầy sút cân không rõ nguyên nhân, thiếu máu nặng, nổi ban, đau bụng dữ dội, vàng da, co giật… mới đi khám! Việc xét nghiệm định kỳ, đặc biệt nếu bạn có các yếu tố nguy cơ (như sống trong vùng dịch tễ, ăn đồ sống, tiếp xúc với đất bẩn) hoặc có triệu chứng nghi ngờ, là rất quan trọng để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Để phòng ngừa giun sán hiệu quả, cần thực hiện các biện pháp sau:
- Vệ sinh cá nhân và môi trường: Rửa tay sạch bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Thường xuyên vệ sinh nhà cửa, khu vực sống.
- Ăn chín, uống sôi: Tuyệt đối không ăn các món tái, sống như gỏi cá, nem chua, tiết canh, rau sống chưa rửa sạch, sushi, sashimi nếu không đảm bảo nguồn gốc và vệ sinh. Đảm bảo nguồn nước uống sạch.
- Xử lý phân an toàn: Xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh. Không dùng phân tươi để bón cây.
- Bảo vệ thực phẩm: Đậy kỹ thức ăn để tránh ruồi, nhặng.
- Tẩy giun định kỳ: Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, nên tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần cho trẻ em trên 2 tuổi và người lớn, đặc biệt là những người có nguy cơ cao.

Phòng khám ký sinh trùng – Bệnh Viện 199: Địa chỉ uy tín tại Đà Nẵng

Tại Đà Nẵng, Bệnh viện 199 tự hào là địa chỉ uy tín hàng đầu trong lĩnh vực khám, chẩn đoán và điều trị các bệnh lý ký sinh trùng. Với phương châm "Phát hiện sớm – Tránh biến chứng lâu dài", chúng tôi cam kết mang đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng cao nhất cho cộng đồng.
Điểm nổi bật của Phòng khám Ký sinh trùng – Bệnh Viện 199:
- Địa chỉ UY TÍN tại Đà Nẵng có dịch vụ chuyên sâu về ký sinh trùng: Chúng tôi là đơn vị tiên phong trong việc cung cấp các xét nghiệm chuyên biệt cho các bệnh lý do giun sán và các loại ký sinh trùng khác gây ra.
- Hợp tác chuyên môn sâu rộng với Viện sốt rét ký sinh trùng Quy Nhơn: Sự hợp tác này giúp chúng tôi cập nhật những phác đồ điều trị mới nhất, nâng cao năng lực chẩn đoán và điều trị, đảm bảo chất lượng y tế theo tiêu chuẩn cao nhất.
- Đội ngũ y bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm: Các bác sĩ của chúng tôi có chuyên môn sâu, nhiều năm kinh nghiệm trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh lý ký sinh trùng phức tạp.
- Hệ thống xét nghiệm hiện đại và chính xác: Trang bị các thiết bị xét nghiệm tiên tiến, cho phép chẩn đoán nhanh chóng và chính xác nhiều loại ký sinh trùng khác nhau.
- Quy trình khám và tư vấn chuyên nghiệp: Bệnh nhân được khám và tư vấn 1:1 với bác sĩ chuyên khoa, được hướng dẫn chi tiết về cách phòng ngừa tái nhiễm.
- Chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời: Giúp ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm, bảo vệ sức khỏe toàn diện và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.
Đừng để "kẻ hút máu thầm lặng" này ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn và gia đình. Hãy chủ động tầm soát và điều trị giun sán ngay hôm nay!
Đặt lịch khám ngay hôm nay tại website của Bệnh viện!